هوا در تابستان‌های کانادا، به خاطر تغییر اقلیم، داغ‌تر شده است و حالا روزهای خیلی گرم بیشتر و شب‌های خنک و آرام‌بخش کمتری داریم. پیامدهای گرمای شدید میتواند وخیم باشد، سال گذشته بیش از ۶۰۰ نفر در بریتیش‌کلمبیا در جریان یک موج گرما جان باختند، و در ۲۰۱۸ هم ۷۰ نفر در کبک در اثر افزایش دمای هوا جان خود را از دست دادند.
تحقیق روی داده‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که مراجعه به مراکز اورژانس در خلال دوره‌های گرمای شدید، در جنوب غرب انتاریو، ۲۲ درصد افزایش داشته است. اینکه هشدار گرما در چه دمایی صادر می‌شود به جایی که در آن زندگی می‌کنید بستگی دارد، ولی نشانه‌های بیماری‌های مرتبط با گرما همه جا شبیه هم است اما پزشکان می‌گویند مردم کاملا آگاه نیستند که باید مراقب چه چیزهایی باشند.
اما مهم‌ترین نگرانی‌ها در مورد موج جدید گرما چیست، گرمازدگی چه انواعی دارد و علائم و خطرات هر کدام از آنها چیست و چطور باید از خودتان و عزیزان‌تان در برابر این گرما محافظت کنید؟
این مطلب که شامل توصیه‌های دو پزشک متخصص کانادایی و نیز مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا در مورد گرمازدگی و انواع آن است، به شما کمک می‌کند تا در چنین مواردی بدانید چکار باید بکنید.
دکتر Justin Yan، پزشک اورژانس در لندن انتاریو، می‌گوید: «بیماری‌های مرتبط با گرما زمانی رخ می‌دهند که فرد در معرض گرمای محیط قرار گرفته و بدنش نتواند به سرعت خود را تطبیق دهد یا سازگار کند.»
آقای Yan که تاکنون با چندین بیمار گرمازده در بخش اورژانس بیمارستان‌ها رو به رو بوده می‌گوید نشانه‌های گرمازدگی به طور بالقوه می‌توانند جان مردم را تهدید کند و وقتی که ظاهر می‌شوند باید جدی گرفته شوند.
بیماری‌های مرتبط با گرما می‌توانند دامنه وسیعی را در بر بگیرند: از نشانه‌های خفیفی که نیازمند خنک کردن بدن و آب‌رسانی به آن هستند، تا نشانه‌های شدیدی که نیازمند مداخلهی پزشکی اورژانس هستند.
به طور کلی عوارض گرما روی بدن افراد را به سه دسته، یا سه ناحیه تقسیم می‌کنند که رنگ هر ناحیه شدت عوارض گرما و جدی بودن علائم را نشان می‌دهد:
ناحیه‌ی زرد: بیماری خفیف مرتبط با گرما
- ورم ناشی از گرما، به گفته‌ی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده Centers for Disease Control and Prevention یا CDC، ورم ناشی از گرما Heat Edema زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی گشاد می‌شوند و خون، در دست‌ها و پاها انباشته می‌شود.
افراد مبتلا به دیابت، سیروز، و بیماری‌های قلبی بیشتر در معرض این خطر قرار دارند.
برای درمان این عارضه، ناحیه‌ی متورم را بالاتر از بقیه‌ی بدن قرار دهید تا خون از آن تخلیه شود. - عرق‌سوز شدن یا Heat Rashes زمانی رخ می‌دهد که غدد عرق مسدود یا ملتهب شوند، به همین خاطر CDC توصیه می‌کند که منطقه‌ی عرق‌سوز شده را خشک نگه دارید و به آن پودر بزنید تا حس راحتی بیشتری پیدا کنید.
دکتر Yan می‌گوید نوزادانی را در بخش اورژانس دیده است که چون بیش از حد آنها را پیچیده‌اند عرق‌سوز شده‌اند.
او می‌گوید: «نه فقط نوزادان بلکه بزرگسالان هم در نواحی عرق‌ریزی مثل کشاله‌ی ران، گردن و زیر بغل دچار راش گرمایی می‌شوند.» - گرفتگی عضلانی در اثر گرما Heat Cramps زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نمک و آب از دست می‌دهد.
این عارضه با مصرف کربوهیدرات‌ها و الکترولیت‌ها، به همراه یک میان‌وعده، آب یا نوشیدنی ورزشی، درمان می‌شود.
ناحیه‌ی نارنجی: بیماری متوسط تا شدید مرتبط با گرما
- غش در اثر گرما یا سنکوپ گرمایی Heat Syncope، وقتی فرد در اثر گرما، پس از بلند شدن احساس سرگیجه می‌کند.
این نشانه با استراحت، دور شدن از گرما، نشستن یا دراز کشیدن در جایی خنک، و آرام آرام نوشیدن آب، آبمیوه یا نوشیدنی ورزشی درمان می‌شود. - خستگی مفرط ناشی از گرما یا Heat Exhaustion زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما به دلیل عرق زیاد، آب و نمک قابل توجهی را از دست می‌دهد.
این عارضه با خنک کردن با کیسه‌ی آب سرد، شستن سر، صورت و گردن با آب سرد، و نوشیدن آب سرد درمان می‌شود.
دکتر یان می‌گوید خستگی مفرط ناشی از گرما جزو نشانه‌های بسیار شایع گرمازدگی است و باید در مورد آن احتیاط کرد.
او این عارضه را چنین تشریح می‌کند: «مردم احساس سرگیجه می‌کنند، ممکن است کمی سردرد داشته باشند، احساس ضعف و خستگی کنند، و احساس تهوع داشته باشند و گاهی هم ممکن است بیهوش شوند، آنچه در واقع اتفاق می‌افتد این است که بدن پیامی برای نوشیدن آب بیشتر و قرار گرفتن در محیطی خنک‌تر ارسال می‌کند.»
ناحیه‌ی قرمز: بیماری شدید مرتبط با گرما
- گرمازدگی Heat Stroke زمانی رخ می‌دهد که مکانیسم خنک‌کنندگی بدن از کار می‌افتد، عرق کردن متوقف می‌شود و دمای داخل بدن افزایش می‌یافتد.
در این مرحله به مراقبت‌های پزشکی اورژانس نیاز خواهد بود.
خنک کردن بدن با آب سرد یا حمام یخ و خیس کردن لباس‌ها با آب سرد میتواند کمک کند.
فعالیت جسمی سنگین در فضای باز، در هنگام گرما، خطرآفرین است
ممکن است وسوسه شویم، یا از ما خواسته شود، که در روزهای آفتابی و داغ بیرون برویم، پزشکان می‌گویند در چنین موقعیت‌هایی فعالیت جسمی سنگین میتواند خطرناک باشد.
دکتر Kristin Clemens، متخصص غدد و پژوهشگر بالینی در دانشگاه وسترن، در لندن انتاریو، می‌گوید: «یک بیمار داشتم که شغلش مستلزم کار فیزیکی شدید در گرما بود و می‌گفت که حالش خیلی بد است و تقریبا از حال رفته بود، این میتواند نشانه‌ی گرمازدگی باشد، حتی بدون این که آدم‌ها خودشان متوجه آن باشند»
کسانی که در طی گرمای شدید در فضای باز مشغول به کار هستند، ممکن است نتوانند به نیاز بدن خود به قرار گرفتن در محیطی خنک‌تر پاسخ بدهند: «کارگران ساختمانی، کسانی که در فضای باز کار می‌کنند، تعمیرکاران سقف، کسانی که نمی‌توانند بگویند “من باید خودم را خنک کنم، یا کمی آب بنوشم، یا به محیطی بروم که خنک‌تر باشد.”»
دکتر Yan می‌گوید وخیم‌ترین مواردی که مشاهده کرده مربوط به کسانی بوده است که «در حین انجام کارهای ساختمانی از هوش رفته‌اند.»
دیابت از گرمای شدید تاثیر می‌پذیرد
دکتر Clemens می‌گوید کسانی که بیماری‌های مرتبط با غدد درون‌ریز، از جمله دیابت، دارند بیشتر در معرض بیماری مرتبط با گرما قرار دارند.
او پیشتر تحقیقاتی درباره‌‌ی افزایش مشاهده‌ی موارد کاهش قند خون در ماه‌های گرم منتشر کرده است.
با آنکه علت این امر به لحاظ علمی پیچیده است، او می‌گوید: «ما می‌دانیم که متابولیسم، و جذب انسولین، تحت تاثیر گرما قرار می‌گیرند. کم‌آبی بدن و صدمات کلیه به علت قرار گرفتن در معرض گرمای شدید میتواند به تغییر در متابولیسم دارو منجر شود که این نیز به کاهش سطح قند خون ختم می‌شود.»
علاوه بر اینها نگه‌داری داروهای قند در شرایط گرما کار سختی ست، داروهای قند در هوای گرم تاثیر خود را از دست می‌دهند.
احساس بدی دارید؟ ممکن است از گرما باشد
دکتر کلمنتس متخصص غدد و پژوهشگر بالینی در دانشگاه وسترن، در لندن انتاریو می‌گوید مردم گاهی ممکن است متوجه نباشند که علائمی که تجربه می‌کنند به خاطر گرماست، چون ممکن است شناخت درستی از بیماری مرتبط با گرما نداشته باشند.
درمان حال بد خفیف ناشی از گرما راه حل ساده‌ای دارد: قرار گرفتن در یک محیط خنک. اگر افراد به خاطر انتظارت شغلی به حال بدشان توجه نکنند، ممکن است به این علت باشد که متوجه نیستند علائم‌شان به خاطر گرماست، یا به این خاطر است که به منطقه‌ی خنک‌تری دسترسی ندارند.
دکتر یان پزشک اورژانس در لندن انتاریو هم می‌گوید: «جمعیت‌های آسیب‌پذیر و به حاشیه رانده‌شده‌ای هستند که در نتیجه بروز موج‌های گرما بیشتر به کمک نیاز پیدا می‌کنند، مثل سالمندان و بخشی از جمعیت بزرگ بی‌خانمان‌های ما.»
برخی از این بیماران پس از این که در اتاق انتظار بیمارستان قرار می‌گیرند، بدون نیاز به درمان از سوی پزشک، حالشان بهتر می‌شود.
وی می‌گوید: «بعضی از افراد هستند که احساس سرگیجه یا گرفتگی در عضلات دارند و پس از یکی دو ساعت حضور در بخش اورژانس حالشان کاملا خوب می‌شود.»
اگر تشخیص دهیم که این نشانه‌ها به علت گرماست، به جای رفتن به اورژانس بیمارستان، بهتر است به دنبال یک ایستگاه خنک‌سازی Cooling Station بگردیم، البته به شرط اینکه چنین اماکنی در دسترس باشند.
دکتر Yan می‌گوید این تشخیص همچنین باعث می‌شود که در مورد نشانه‌های بیماری خفیف مرتبط با گرما دچار وحشت نشویم.
گرمازدگی نادر است ولی ممکن است مرگبار باشد
دکتر یان تاکید می‌کند که گرمازدگی نادر و بسیار جدی است و به مراقبت‌های پزشکی اورژانس نیاز دارد: «کسانی که دچار گرمازدگی می‌شوند بیماری مرتبط با گرما در آنها به چنان درجه‌ای رسیده است که بدن‌شان دیگر نمی‌تواند هیچ کاری برای خنک کردن خودش انجام دهد. اگر کسی به گرمازدگی واقعی دچار شود خنک کردن او به زمان زیادی نیاز خواهد داشت.»
این یک وضعیت اورژانسی تهدیدکننده‌ی حیات است و نشانه‌های آن میتواند شامل سردرگمی، از دست دادن هوشیاری، و بالا رفتن شدید دمای بدن همراه با خشکی یا تعریق شدید پوست باشد.
اختلال در کار اعضای بدن بر اثر گرمازدگی قابل درمان نیست و میتواند به مرگ منجر شود.
به همین دلیل است که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده CDC توصیه می‌کند اگر فکر کردید کسی دچار گرمازدگی شده است، باید با ۹۱۱ تماس بگیرید و بلافاصله تلاش کنید دمای بدن او را پایین بیاورید.
